به گزارش روابط عمومی کانون کارگزاران بورس، در همایش فصل پاییز کانون نشستی تخصصی با حضور امیرمهدی صبایی، مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس و کارشناس مسئول این واحد محمد بطحائی با عنوان «مقررات و مخاطرات ناظر بر معاملات در بازار سرمایه»  برگزار شد. در حاشیه این همایش حاضران که جمعی از مدیران عامل کارگزاری، مدیران معاملات و سایر نهادهای فعال و تاثیرگذار بر بازار بودند، پرسش‌ها و ابهامات خود را در خصوص موضوع نشست مطرح کردند که به تعدادی از آنها پاسخ داده و از برنامه‌های این سازمان در راستای بهبود نظارت بازار سخن گفته شد؛ مابقی این سوالات دسته‌بندی و توسط مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس به کانون کارگزاران بورس پاسخ داده شد که در ادامه می‌خوانید.

 

 

 

نظارت بر معاملات الگوریتمی به صورت هوشمند و از طریق هشدارهای تعریف شده سیستمی بر اساس الگوهای نسبت  OTR، شناسایی ربات‌های سرخط زن، خریدهای متعدد کم حجم (شناسایی الگوریتم دارکوب)، اصلاح مکرر، عدم درعایت فواصل زمانی 300 میلی ثانیه بین سفارشات ارسالی، فاصله زمانی 2 خرید متوالی در 2 نماد صورت می‌گیرد. براین اساس در حدود یکسال گذشته، حدود 600 تذکر سیستمی در خصوص معاملات الگوریتمی ارسال و دسترسی برخط بیش از 500 کد-کارگزار مسدود و پنج پرونده تخلفاتی تشکیل و رسیدگی شده است. نظارت مستمر بر حوزه معاملات الگوریتمی به صورت پیوسته و در همه شرایط بازار در دستور کار قرار دارد، همچنین در راستای شفافیت در خصوص رفتار الگوریتم‌های مجاز، میزان معاملات و سفارشات الگوریتمی به صورت هفتگی منتشر می‌شود.

 

 

 

انجام معامله بالاتر یا پایین‌تر از مظنه خرید/فروش از مصادیق ماده هفت دستورالعمل انضباطی کارگزاران بوده و به صورت هوشمند نظارت می‌شود. در 6 ماهه ابتدای امسال بیش از یک هزار و 600 تذکر سیستمی در همین خصوص به ثبت رسیده است.

 

 

 

در راستای تقاضای فعالان بازار، پس از انتشار گزارش معاملات انجام شده توسط الگوریتم‌ها، آمار مربوط به سفارشات الگوریتمی نیز منتشر شد که از طریق جستجو در سایت و کانال رسمی سازمان بورس قابل ملاحظه است.

 

 

 

اگر منظور از دستکاری قیمت، مصادیق بند 3 ماده 46 قانون بازار اوراق بهادار (ایجاد ظاهری گمراه کننده از روند معاملات اوراق بهادار، ایجاد قیمت‌های کاذب و اغوای اشخاص به انجام معاملات اوراق بهادار) باشد، علاوه بر کارگزاری، مشتری نیز باید در این خصوص پاسخگو باشد.

 

 

 

وقتی معامله‌گر نمی‌داند که طرف مقابل خرید یا فروش، یک کد است، چگونه تشخیص دهد که امکان ابطال معامله وجود دارد یا خیر؟ در این زمینه از طرف این کارگزار یا مشتری وی با طرف مقابل هیچگونه هماهنگی انجام نشده است. گاها معامله‌ای با ظن انجام معامله هماهنگ تایید نمی‌شود. در این زمینه براساس شواهد و الگوی رفتاری بورس، ظن قوی مبنی بر هماهنگی بین کدهای خریدار و فروشنده وجود دارد.

 

 

 

پیرامون این موضوع، اقدامات نظارتی صورت گرفته که نتیجه آن صدور رای بدوی علیه 2 کارگزار متخلف بوده است.

 

 

 

با توجه به چنین اتفاقی عملاً کارگزاری امکان رصد معاملات و درخواست‌های مشتری را در ساعت معاملات ندارد که به محض دریافت گزارش به مشتری تذکر دهد، تحت تاثیر چنین اتفاقی مرتبا پیام نظارتی از سمت سازمان برای کارگزاری می‌آید.

 

 

 

در این زمینه کارگزاران می‌توانند اقدامات نظارتی خود را در سطح مشتریان خود و مبتنی بر الگورهای رفتاری انجام دهند.

 

 

 

یکی از ابزارهای عمق‌بخشی به بازار به خصوص در شرایط رکودی، اقداماتی مانند تجهیز صندوق‌های حمایتی از جمله صندوق های تثبیت و توسعه پیگیری می‌شود.

 

 

 

گزارشات متعدد ناهنجاری‌ها در فضای مجازی با هدف ارتقا سلامت در بازار سرمایه تشکیل شده و در حال پیگیری و رسیدگی است، همچنین در این راستا حمایت از گسترش فضای تحلیلی در دستور کار قرار دارد.

 

 

 

تخلفات و گزارشات ناهنجاری بازار سرمایه از طریق سامانه دیده بان سلامت بازار سرمایه به نشانی https://dideban.seo.ir/ قابل ارسال است.

 

 

 

در همه پروند‌های تخلفاتی، نقش و تاثیر کارگزار در شکل‌گیری تخلف در نظر گرفته شده و رعایت انصاف در اتخاذ تصمیمات از سیاست‌های این مدیریت است.

 

 

 

این موضوع با همکاری شرکت‌های ارائه دهنده خدمات معاملات برخط و شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در دستور کار قرار دارد.

 

 

 

عدم تایید بخشی از معاملات رو در روی صندوق‌های حمایتی تثبیت و توسعه، عمدتاً مربوط به صندوق‌های بازارگردانی با هدف عدم تداخل ماموریت‌ها و نیز به منظور حفظ انصاف در بازار صورت می گیرد.

 

 

 

برنامه‌هایی مانند بازنگری هشدارهای کشف تخلفات و هماهنگی بین بورس‌ها در دستور کار سازمان بورس قرار دارد.

 

 

 

تایید صلاحیت مدیران ارکان (از جمله بورس‌ها) در چارچوب «دستورالعمل تأیید صلاحیت حرفه ای مدیران ارشد بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس، شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، شرکت توسعه مدیریت و آموزش بورس، شرکت مدیریت دارایی مرکزی و کانون ها» صورت می‌گیرد.

 

 

 

افزایش دامنه نوسان در 2 مرحله موجب کاهش صف نشینی شد که بازنگری مجدد آن پس از تصویب دستورالعمل جدید پذیرش در دستور کار است.

 

 

 

درجه‌بندی تخلفات و تعریف هشدارهای قطعی کشف تخلف از جمله برنامه هایی است که به منظور کاهش امکان اعمال سلیقه در فرایند نظارت در دستور کار قرار دارد.

 

 

 

برای مثال صندوق توسعه با توجه به این امر، حفظ کلی عدم رعایت انصاف می تواند کل قیمت های بالاتر و پایین‌تر، دیگر منصفانه محسوب نمی‌شود. عدم تایید بخشی از معاملات رو در روی صندوق‌های حمایتی تثبیت و توسعه، عمدتاً مربوط به صندوق‌های بازارگردانی و با هدف عدم تداخل ماموریت‌ها و همچنین به منظور حفظ انصاف در بازار صورت می گیرد.

 

 

 

اشخاص دارنده اطلاعات نهانی موظف هستند در چارچوب تبصره 2 ماده 46 قانون بازار اوراق بهادار و دستورالعمل شناسایی و گزارش‌دهی دارندگان اطلاعات نهانی اقدام کنند.

 

 

 

اکنون بیش از 60 هشدار نظارتی مبتنی بر پارامترهای مختلف در سامانه نظارتی تعریف و بر اساس آنها، عملیات نظارت به صورت هوشمند انجام می‌شود.

 

 

 

چنانچه از هر ابزار یا امکانات غیرمجاز اعم از سخت افزاری و نرم افزاری که موجب از بین‌‌رفتن رقابت سالم و منصفانه می‌شود استفاده نشود، به خودی خود جرم نیست.

 

 

 

این موضوع با همکاری شرکت‌های ارائه دهنده خدمات معاملات برخط و شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در دستور کار قرار داردY بارها به عنوان معامله گر مشاهده کرده‌ام که پس از افشای اطلاعات روی کدال مانند تجدید ارزیابی و تشکیل صف خرید سنگین، صف از طرف کدهای خاص عرضه شود که تخلف در حوزه اطلاعات نهانی مشخص می باشد اما از طرف ناظر هیچ واکنشی مشاهده نمی‌شود.

 

 

 

ضمن اتخاذ رویکرد پیشگیرانه و عدم تایید معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی در صورت احراز، اکنون پرونده های متعدد تخلفاتی در همین حوزه تشکیل و در حال پیگیری است که در صورت احراز و صدور رای قطعی، اسامی متخلفین در چارچوب ضوابط مربوطه قابل افشا است، همچنین تخلفات مشاهده شده از طریق سامانه دیده بان سلامت بازار سرمایه به نشانی قابل ارسال است.

 

 

 

در صورت رعایت قوانین و مقررات بازار سرمایه، فروش سهام به خودی خود تخلف محسوب نمی شود.

 

 

 

این موضوع با همکاری شرکت‌‌های ارائه دهنده خدمات معاملات برخط و شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در دستور کار قرار دارد.

 

 

 

بند 5 ماده 7 دستورالعمل انضباطی کارگزاری به شرح زیر است:ورود سفارش خرید یا فروش بالاتر یا پایین‌تر از مظنه‌های خرید یا فروش جاری بازار به منظور ایجاد روندی صعودی یا نزولی در قیمت اوراق بهادار جهت بهره‌گیری از قیمت‌ ایجاد شده به نفع خود یا سایرین؛ لذا نه در مقررات داخلی و نه در مقررات بورس‌های معتبر دنیا، حد آستانه برای تخلفات تعیین نشده است.

 

 

 

در این صورت، دسترسی برخط مشتری در کارگزاری جدید نیز محدود خواهد شد.

 

 

 

موضوع بررسی و متعاقباً نتیجه آن اعلام خواهد شد.

 

 

 

موضوع بررسی و متعاقباً نتیجه آن اعلام خواهد شد.

 

 

 

ضمن اتخاذ رویکرد پیشگیرانه و عدم تایید معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی در صورت احراز، در حال حاضر پرونده های متعدد تخلفاتی در همین حوزه تشکیل و در حال پیگیری است، که در صورت احراز و صدور رای قطعی، اسامی متخلفین در چارچوب ضوابط مربوطه قابل افشا است. ضمناً تخلفات مشاهده شده از طریق سامانه دیده بان سلامت بازار سرمایه به نشانی https://dideban.seo.ir/ قابل ارسال است.